2. Id-Dehriet tal-Anġlu fl-1916

Id-dehriet tal-Anġlu lit-Tlett Ragħajja ż-Żgħar

Wara ftit taż-żmien, erġajna morna bl-imrieħel tagħna fl-istess post, u l-istess ħaġa reġgħet seħħet mill-ġdid.  Sħabi għal darb’oħra reġgħu qalu b’kollox.  Wara ftit, kienet imtennija l-istess ħaġa.  Kienet it-tielet darba li ommi semgħet dawn il-ħwejjeġ kollha li kienu qed jingħadu dwari barra, mingħajr ma jien kont għedt l-ebda kelma dwarhom fid-dar.  Għalhekk, sejħitli, pjuttost imdejqa, u qaltli:

“Issa, ħa naraw!  X’inhu dak li intom il-bniet qed tgħidu li rajtu hemm fuq?”

“Ma nafx, ma.  Ma nafx x’inhu!”

Xi nies bdew jgħadduna biż-żmien.  Ħuti l-bniet, ftakru li għal xi żmien wara li għamilt l-Ewwel Tqarbina jien kont inkun kemxejn mitlufa, staqsewni aktarx b’disprezz:

“Qed tara lil xi ħadd imgeżwer ġo liżar?”

Ħassejt ħafna dawn il-kliem u mġieba ta’ żuffjett, billi sa dan iż-żmien kont imdorrija għal xejn ħlief żegħil.  Iżda dan ma kien xejn, tassew.  Qed tara, ma kontx naf x’kellu imħejji għalija għal li ġej il-Mulej twajjeb.

Madwar dan iż-żmien, kif diġà rrakuntajt lill-Eċċellenza tiegħek, Franġisku u Ġaċinta talbu u qalgħu il-permess mingħand il-ġenituri tagħhom biex jibdew jieħdu ħsieb il-merħla tagħhom.  Għalhekk tlaqt lit-twajba sħabi u minflok isseħibt mal-kuġini tiegħi, Franġisku u Ġaċinta.  Ftehmna li nirgħu il-merħliet tagħna fuq l-artijiet taz-ziju u z-zija u tal-ġenituri tiegħi, biex ma mmorrux lejn is-Serra mar-ragħajja l-oħra kollha.

L-Ewwel Dehra tal-Anġlu

Jum wieħed, tlaqna bin-nagħaġ tagħna lejn xi art tal-ġenituri tiegħi, li tinsab taħt iż-żurżieqa tal-lvant tal-għolja li diġà semmejt.  Din il-proprjetà kienet tissejjaħ Chousa Velha.  Ftit wara li wasalna, madwar nofsinhar, bdiet traxxax irqieq, tant irqieq li kienet qisha ċpar.  Aħna tlajna l-għolja, bil-merħliet tagħna jimxu warajna, infittxu xi ħarrieġa fil-blat fejn inkunu nistgħu nistkennu.  B’hekk din kienet l-ewwel darba li aħna dħalna f’din it-toqba mbierka qalb il-blat.  Din kienet f’nofs il-masġar taż-żebbuġ li kellu n-nannu tiegħi Anastácio.  Minn hemm, kont tista’ tara r-raħal żgħir fejn twelidt jien, id-dar tal-ġenituri tiegħi, u l-irħula żgħar ta’ Casa Velha u Eira da Pedra.  Il-masġar taż-żebbuġ, proprjetà ta’ diversi nies, kien jasal sa truf l-istess irħula żgħar.  Aħna għaddejna l-jum hemmhekk qalb il-blat, minkejja l-fatt li x-xita kienet waqfet u ix-xemx kienet qed tiżreġ ħafna u s-sema safi.  Aħna kilna l-ikel li ħadna magħna u għedna r-Rużarju.  M’iniex ċerta jekk dakinhar għednihx bil-mod kif diġà iddeskrivejt lill Eċċellenza Tiegħek, billi ngħidu biss il-kelma Sliem-għalik-Marija u Missierna fuq kull żibġa, daqskemm kellna leblieba biex immorru nilgħabu!  Malli spiċċajna t-talb tagħna, bdejna nilgħabu ‘ċagħaq’!

Konna gawdejna l-logħba għal ftit ħin biss, meta riħ qawwi beda jċaqlaq is-siġar.  Aħna ħarisna l-fuq, maħsudin, meta rajna x’kien qed jiġri, għax il-jum kien ħiemed iktar mis-soltu.  Mbagħad, ’l fuq mis-siġar taż-żebbuġ, rajna riesqa lejna l-figura li diġà semmejt.  Ġaċinta u Franġisku qatt ma kienu rawha qabel, u jien lanqas qatt ma kont semmejthielhom.  Filwaqt li qorbot lejna, stajna nagħarfu l-karatteristiċi tagħha.  Kien raġel zagħżugħ, ta’ xi erbgħatax jew ħmistax-il sena, abjad iktar mis-silġ, trasparenti daqs il-kristall meta x-xemx tiddi minn ġo fih, u sabiħ ħafna.  Malli wasal ħdejna, qal: “La tibżgħux!  Jien l-Anġlu tal-Paċi.  Itolbu miegħi.”

Filwaqt li niżel għarkupptejh, baxxa rasu l-isfel sakemm ġbinu mess mal-art, u ġagħalna ntennu għal tlett darbiet dawn il-kliem: “Alla tiegħi, jiena nemmen fik, nadurak, nitma fik u nħobbok!  Nitolbok maħfra għal dawk li ma jemmnux fik, ma jadurawkx, ma jittamawx fik u ma jħobbukx.”  Imbagħad, filwaqt li qam bilwieqfa, qal: “Itolbu hekk.  Il-Qlub ta’ Ġesù u ta’ Marija qegħdin attenti għal-leħen tat-talb tagħkom.”

Kliemu tnaqqxu tant fil-fond f’moħħna li qatt ma stajna ninsewhom.  Minn dakinhar il-quddiem, konna nqattgħu ħinijiet twal, baxxuti bħall-Anġlu, ntennu kliemu, sakemm xi kultant aħna waqajna fl-art, mifnijin.  Jien, mill-ewwel, wissejt lill-sħabi li din il-ħaġa għandha tinżamm mistura u, għall-grazzja t’Alla, huma għamlu kif ridt jien.

It-Tieni Dehra tal-Anġlu

Kien għadda xi ftit taż-żmien, u daħal is-sajf, meta kien ikollna mmoru d-dar għall-mistrieħ ta’ wara nosfinhar.  Jum wieħed, konna qegħdin nilgħabu fuq ix-xorok tal-bir li hemm f’tarf il-ġnien tal-ġenituri tiegħi, li aħna nsejħulu l-Arneiro.  (Diġà semmejt dan il-bir lill-Eċċllenza Tiegħek fir-rakkont tiegħi dwar Ġaċinta).  F’daqqa waħda, rajna ħdejna l-istess figura, jew aħjar Anġlu, kif deherli li kien.

“X’qed tagħmlu?” staqsiena. “Itolbu, itolbu ħafna!  Il-Qlub l-iktar qaddisa ta’ Ġesù u ta’ Marija għandhom proġetti ta’ ħniena għalikom.  Offru kontinwament talb u sagrifiċċji lill-Iktar Għoli.”

“Kif għandna nagħmluhom is-sagrifiċċji?” staqsejt jien.

“Għamlu sagrifiċċju b’kull ħaġa li tistgħu, u offruh lil Alla bħala att ta’ tpattija għad-dnubiet li bihom Hu offiż, u bħala interċessjoni għall-konverżjoni tal-midinbin.  B’hekk intom iġġibu l-paċi fuq pajjiżkom.  Jiena l-Anġlu kustodju tiegħu, l-Anġlu tal-Portugall.  Fuq kollox, ilqgħu u sofru bis-sabar it-tbatijiet li l-Mulej jibgħatilkom.”

It-Tielet Dehra tal-Anġlu

Kien għadda ħafna żmien, meta jum wieħed morna nirgħu n-nagħaġ tagħna fuq proprjetà tal-ġenituri tiegħi, li tinsab fuq iż-żurżieqa tal-għolja li semmejt, ftit iktar il-fuq minn Valinhos.  Dan hu masġar taż-żebbuġ jgħidulu Pregueira.  Wara li kilna, iddeċidejna li mmorru nitolbu fil-wesgħa qalb il-blat fuq in-naħa l-oħra tal-għolja.  Biex naslu hemm, dorna madwar l-għolja, u kellna nixxabtu fuq xi blat il-fuq mill-Pregueira.  In-nagħaġ, bi tbatija kbira, bilkemm setgħu jitilgħu fuq dawn il-blat.

Malli wasalna hemm, inżilna għarkupptejna, bi ġbinna jmissu l-art, u bdejna ntennu t-talba tal-Anġlu: “Alla tiegħi, jiena nemmen fik, nadurak, nitma fik u nħobbok! …”, ma nafx kemm-il darba konna tennejna din it-talba, meta dawl mhux tas-soltu idda fuqna.  Aħna qomna f’salt biex naraw x’kien qed jiġri, u rajna l-Anġlu.  Hu kien qed iżomm kalċi f’idu x-xellugija, bl-Ostja sospiża fuqu, li minnha waqgħu xi qtar tad-demm għal ġol-kalċi.  Filwaqt li ħalla l-kalċi sospiż fl-ajru, l-Anġlu niżel għarkupptejh maġenbna u ġagħalna ntennu għal tlett darbiet:

“Trinità l-iktar Qaddisa, Missier, Iben u Spirtu s-Santu, nadurak profondament, u noffrilek il-Ġisem, id-Demm, ir-Ruħ u d-Divinità l-iktar għeżież ta’ Ġesù Kristu, li jinsabu fit-tabernakli kollha tad-dinja, bi tpattija għall-profanazzjonijiet, għas-sagrileġġi u għall-indifferenza li bihom Huwa nnifsu hu offiż.  U għall-merti nfiniti tal-Qalb l-iktar qaddisa tiegħu, u tal-Qalb Bla Tebgħa ta’ Marija, nitolbok il-konverżjoni tal-imsejkna midinbin.”

Imbagħad, filwaqt li qam, ħa f’idejh il-kalċi u l-Ostja.  Hu ta l-Ostja mqaddsa lili, u qassam id-Demm mill-kalċi bejn Ġaċinta u Franġisku, u waqt li għamel hekk qal: “Ħudu u ixorbu l-Ġisem u d-Demm ta’ Ġesù Kristu, mgħaddab bl-ikraħ min-nies bla qalb!  Għamlu tpattija għall-ħtijiethom u farrġu lil Alla tagħkom.”

Għal darba oħra, hu tbaxxa mal-art u tenna magħna, għal tlett darbiet oħra, l-istess talba “Trinità Qaddisa …” u mbagħad għeb.

Aħna bqajna għal żmien twil f’din il-qagħda, intennu l-istess kliem għal ħafna drabi.  Meta fl-aħħar qomna bil-wieqfa, indunajna li kien diġà dalam, u għalhekk kien sar il-ħin biex nerġgħu lura d-dar.